Bugün Öhlins'in Ducati Multistrada için ürettiği Süspansiyon Kontrol Ünitesi'ni (Suspension Control Unit - SCU) inceliyorum. Dilerseniz halihazırdaki 2010-12 model Multistrada S'inize sadece SCU olarak, dilerseniz baz versiyon Multistrada'nıza komple kit olarak uygulayabileceğiniz bir süspansiyon geliştirmesinden bahsediyoruz. İnceleme oldukça uzun vaktimi aldı, çünkü SCU'nun tam olarak ne yaptığını anlayabilmek için aynı yolları değişik ayarlarla defalarca sürmek zorunda kaldım. Hatta Skyhook'lu modellerden farkını anlamak için bir de 2014 Multistrada S GT ile de dolandım. Sizler için neler çekiyorum. :P Böyle testleri bitiresi gelmiyor insanın.

Ürünü bulmak kolay olmadı. Ebay gibi yerlerde çeşitli fiyatlara mevcut, lakin söz konusu mevzu elektronik süspansiyon olduğundan riske girmeyip direk Öhlins ile temasa geçtim. Geçtim, ama kimseden ses yok; soracağım sorular var almadan evvel, ama muhatap bulamadım derken Türkiye'deki distribitörlerini araştırayım dedim ve karşıma Ankara'daki Endo Motors çıktı. Kendimi azarladıktan sonra Endo Motors ile temasa geçtim, kendileri aynı zamanda Ducati yetkili servisi olduklarından sorularıma ilgiyle güven verici cevaplar verdiler. Bana da sipariş etmek düştü ve bir aydan kısa bir süre içinde Öhlins SCU'm elime ulaştı.

25x15x7cm ebatlarında siyah bir kutu; içinde iki çıkartma, bir montaj ve kullanma kılavuzu, bir de korumalarla sarmalanmış süspansiyon beyni (SCU) var. Söz konusu Ducati ve elektronik olunca insanın aklına türlü senaryolar gelse de, sanıyorum bugüne kadar uyguladığım en basit geliştirmeydi. Evet hava filtresinden bile kolay montajı. Hemen anlatayım, zaten yan tarafta da görsellerini görebilirsiniz.

Montaj için, daha doğrusu varolan arıza kayıtlarını sildirip, olası güncellemeleri de yüklemek için Korlas'a sürdüm. Önce seleyi söküp motosikleti test bilgisayarına bağladık. Yeni güncelleme olmadığından hata mesajlarını inceledikten sonra sildik. Bahsetmeyi unuttum sanıyorum birkaç süspansiyon uyarı mesajı almıştım geçtiğimiz ay boyunca. Test cihazından söktükten sonra önce motorun sol tarafındaki yan plastiği söktük, sanıyorum toplam dört vida, ama iki ayrı alyen gerekiyor. <3 Ducati. Hemen altında eski SCU'yu lastik bir korumanın altında görebiliyorsunuz.

Bu aşamada önce akünün eksi kutupbaşını söküp, oraya buraya değmeyecek şekilde sabitleyin. Sonra eski SCU'nun soketini dikkatlice sökün. Uzun zamandır dokunmadığınızdan pislikten yapışmış olabilir, tırnaklarını kırmamaya özen gösterin. Soketten sonra eski SCU'yu lastik kılıfından sökün. Kendileri nazik bir elektronik ürün olduğundan siz de ona nazik davranmayı ihmal etmeyin.

Yeni SCU'yu paketinden çıkartın (ben eskisini paketin içine koydum) ve lastik kılıfın oraları temizledikten sonra yerine yerleştirin. Soketi takmadan önce pinleri ve kırmızı contasını kontrol edin, gerekirse temizleyin. Soketi takarken tırnakların geçme sesini duyun. Bütün bağlantıları kontrol ettikten sonra kutup başını tekrar bağlayın. Kontağı açtığınızda servo sesleri duyacaksınız. Amortisörlerin servoları kendilerini test edip başlangıç konumuna gelecekler.

Artık söktüğünüz plastiği ve sonrasında da seleleri takabilirsiniz mekanik montajınız bu kadar; sanıyorum 10-15 dakika sürmüştür. Lakin montajın bitmesine aslında daha var. Öncelikle saati ayarlamak bana herhalde bir on dakikaya mal oluyor. DTC kendisini kapatmış olacak, ana menüden aktive edebilirsiniz. Sonrasında istediğiniz sürüş ve yük ayarında semi-aktif süspansiyonu devreye sokmak için hem ön, hem de arka süspansiyonun kompresyon ve ger açılma ayarlarına "1" girmeniz gerekiyor. Toplamda dört sürüş ayarı ve her sürüş ayarının dört yükleme ayarı olduğundan MTS'nizin her koşulda semi-aktif davranmasını istiyorsanız bu işlemi 16 defa tekrar edeceksiniz demektir. :)

Şimdi gelelim incelemesine. Hoş önce direk söylemek istediğim birşey var: Eğer 2010-12 Multistrada S'iniz varsa ve şimdiye kadar amortisör ayarlarında ön yüklemeden başka hiçbir şeye dokunmadıysanız okumaya devam etmeyin, direk Endo Motors ile temasa geçip hemen bir tane sipariş verin. Ürünün adı Öhlins SCU, kodu 35000-03, fiyatı KDV dahil 415€. Hatta kilonuz 90kg ve üzeriyse, kilonuza uygun arka amortisör yayı da almanızı tavsiye ederim, onun da fiyatı 160€.

Şimdi bu ürünün ne olduğundan bahsedeyim biraz basitçe. Zaten yazının devamında detaylarda kaybolup gideceğimi şimdiden hissediyorum. :) Bildiğiniz üzere Ducati Multistrada S modellerinde Öhlins elektronik süspansiyon var. Tüm ayarları gösterge paneli ve kumanda tuşları ile yapılıyor. Standardında tanımlanmış dört ana davranış ayarı var. Her ayarda hem motor, hem süspansiyon farklı davranıyor. Öhlins'in SCU'su ise motosiklete semi-aktif becerisi getiriyor. Aynı zamanda ön amortisör ayarlarını iki kat daha ince yapmanızı sağlıyor (16 yerine 32 seviyeyle). Süspansiyon bu beyinle duruma göre sizin girdiniz olmadan ayar değiştiriyor, ama motosikleti devamlı yola paralel tutma gibi bir becerisi de yok; bu yüzden semi-aktif olarak nitelendirilmiş zaten.

İlk sürüşte, ki şehir ayarındaydım, daha sert geldi. Bir yandan da çukur ve tümseklerde hala yumuşaktı. Tamam semi-aktif zaten bu demek, ama yapamaması gerek, çünkü yol yüzeyiyle ilgili ulaşabileceği bilgi yok. Skyhook'lu modellerdeki algılıyacıların bir kısmı ilk kasalarda mevcut değil. Nasıl oluyor da oluyor?

Biraz daha sürdüm. Bir eski ayarlar, bir yeni ayarlar. Fıttıracağım frenajda dalma hissedilir bir şekilde daha az, tekere daha zor geliyor. Özellikle şehiriçi (urban) ve gezi (touring) ayarlarında fark çok belirgin. Aklım karışık bir depoyu bitiriyorum. Anlamadım, ne yalan söyliyeyim...

Akşam evde bilgisayar başında okuyorum da okuyorum. Öhlins SCU'nun ne yaptığını hiçbir yerde yazmamış, dedikodular gırla. Bir de gerçekler var; Multistrada'da ulaşabileceği bilgiler kısıtlı. Okuyorum, Placebo'mu acaba diyorum kendi kendime. Ertesi gün kamerayla çekmeye karar verip uykuya dalıyorum.

Barkın'dan aldığım tüyoyla kendime hem zemini bozuk, hem de yatış gerektiren bir viraj seçiyorum. Kamera dışarıdan kayıtta; bir öyle dönüyorum, bir böyle. Bu sefer kilometre saatine de bakıyorum, arada fark var! Keyifle eve dönüyorum. Placebo değil ya keyfim yerine geldi. Kayıtları izlerken, ki ne yazık ki sizinle paylaşamayacağım, fark biraz görülebiliyor. Özellikle giriş ve çıkışta motorun daha az dalıp çıktığını görebiliyorsunuz. Şimdi tek bir sorun kaldı nasıl yapıyor bunları? Tamam amortisörlerde servolar var, ama ayar değiştirmek başka konu, sürekli ayar vermek başka konu. Servo bu ısınır, yanar.

Araya giren eğitimlerden sonra konu üzerine kafa yormaya devam ediyorum. Son soruma cevabı aslında satır aralarında buluyorum. Ducati Öhlins ile çözüm ortaklığına girerken aslında projeksiyonda zaten aktif süspansiyon var. Bunu Multistrada'nın lansman öncesi tanıtım videosundaki skeç aşamalarında uyandım. Bu bağlamda kullanılan servoların sürekli harekete göre tasarlandığını sanıyorum taa en baştan beri. Keza Öhlins Multistrada'dan evvel SBK'da benzer bir sistem geliştirmişti.

Gelelim eldeki verilere. SCU motosikletteki potansiyometreler sayesinde hızlanma, yavaşlama, tekerlek hızı, gaz kelebeği pozisyonu, lastik patinajı, motor gücü gibi bilgilere ulaşabiliyor. Sürüş deneyimlerime göre seçtiğim güç ayarı (100, 150 düşük ve 150 yüksek) SCU'nun davranışlarını değiştiriyor; hatta aynı ayardeyken gaz kolunu kullanma şeklim de etmen sanıyorum. Öhlins bir dizi öngörü algoritmaları düzenlemiş sanıyorum. Sonuçta ellerinde ürün geliştirdikleri Multistrada başta olmak üzere, çeşit çeşit motosiklet var. Skyhook gibi ne olduğunu ölçemeden ve ondan biraz daha yavaş davranabildiğinden, tabiri caizse önceden öngörerek ayarları değiştiriyor. Bildiğimden değil, bildiklerimden yola çıkarak gerçeğe yakın bir atmasyon içindeyim; çaktırmayın. :P

Özetlersek Öhlins bu SCU'ya bir sizi algoritmalar döşemiş ve bu sayede nasıl bir yol yüzeyine denke geleceğinizi öngörerek, sürekli ayarlamalar yapıyor. Sanki arkanızda bir süspansiyon teknisyeni varmış gibi. Sonuca geldiğimizde zaten iyi olan bir süspansiyon sisteminin daha da iyi çalışabildiğine tanıklık ediyorsunuz. Harika bir deneyim. :)

Unutmadan eklemek isterim önyükleme ile motosikletinizin çökmesini ayarlamayı ihmal etmeyin. Hatta bu ayarı yaparken eğer önyükleme sınırına dayanırsanız anlayın ki, size daha sert bir yay lazım. Lütfen Multistrada'nızı fabrikadan çıktığı gibi sürmeyin ve önyükleme (preload) ayarlarını yapmayı ihmal etmeyin. Üstüne işbu Öhlins SCU'yu da eklerseniz gerçekten iyi ayarlanmış süspansiyona sahip bir motosiklet sürdüğünüzü hissedeceksiniz. :)

Ürünün montajından sonra hızlı karşılaştırma yapmak isterseniz sürüş ayarlarından atıyorum tek kişiyi ön ve arkada C ve R'lerine 1 girin; tek kişi ve çantayı fabrika değerlerinde bırakın. Böylelikle sürerken hızlıca semi-aktif ve normal süspansiyon ayarlarına ulaşabilirsiniz.

Lakin bir Skyhook beklentisinde olmayın. Skyhook bu işi öngörerekten ziyade, gerçekleşen durumu ölçüp, çok hızlı bir şekilde ayar değiştiriyor. Benim için bu geliştirme aradaki modeli atlamama sebep olmuş durumda. Yeni DVT'li Multistrada'ysa hala ilgimi çekiyor; hele bir sürebilsem...

Bu ürüne kavuşmamı sağlayan Endo Motors'a ve montajını gerçekleştiren Korlas'a teşekkürlerimi sunarım. Eğer 2010-12 bir Multistrada'nız varsa motorunuza alacağınız en iyi geliştirme sizi bekliyor. Hatta baz Multistrada'nızı açılış resmindeki Kit'in tamamını alarak semi-aktif süspansiyona kavuşturabilirsiniz. Keyifli sürüşler dilerim.

• < Önceki
• Sonraki >